Uit de studie die de Christelijke Mutualiteiten eind vorige week publiceerden, blijkt dat bijna 40% van de bewoners in woonzorgcentra antidepressiva neemt, terwijl bijna 20% antipsychotica gebruikt. Er bestaat een oplossing, aldus de CM: de zorg zo inrichten dat bewoners zich thuis voelen en gewaardeerd weten. Domus Medica, Vlaams Apothekers Netwerk en Zorgnet-Icuro beamen in een gemeenschappelijk communiqué.
De Christelijke Mutualiteiten verzamelden cijfers bij hun leden die in een woonzorgcentrum verbleven in 2016. In dat jaar nam 39% van de bestudeerde populatie gedurende minstens 30 dagen een antidepressivum. Nauwelijks een verbetering ten opzichte van eerdere studies. Het ziekenfonds verbaast zich over dat resultaat, omdat geneesmiddelen in woonzorgcentra sinds 2015 per eenheid worden aangerekend, en niet langer per doos. De bedoeling van deze maatregel was het gebruik van medicatie te doen afnemen.
Even verontrustend, in meer dan de helft van de gevallen wordt een antidepressivum gebruikt dat eigenlijk niet aanbevolen wordt bij ouderen. Bewoners van woonzorgcentra gebruiken ook meer antidepressiva dan ouderen met een gelijkaardig zorgprofiel die thuis wonen. Het gaat meestal om langdurig gebruik.
Van alle CM-leden ondergebracht in een woonzorgcentrum gebruikte 19% in 2016 antipsychotica. Ook hier gaat het meestal om langdurig gebruik. Ouderen die thuis wonen, gebruiken beduidend minder antipsychotica dan mensen met een gelijkaardige zorgbehoefte in een woonzorgcentrum.
Dat het beter kan, concluderen de CM uit de grote afwijkingen rond het gemiddelde. Voor de bewoners met de laagste zorgcategorie bijvoorbeeld, zijn er woonzorgcentra waar 46% antidepressiva gebruikt. In de best scorende woonzorgcentra is dat maar 12%.
“Sommige woonzorgcentra zijn er al in geslaagd om het geneesmiddelengebruik terug te dringen”, zegt CM-baas Luc Van Gorp. “Luisteren, tijd maken voor bewoners, oprechte bezorgdheid en een ongedwongen omgang kunnen wonderen doen. Uit de meting van de kwaliteit van leven in Vlaamse woonzorgcentra van eind vorig jaar blijkt dat het net op dat vlak is dat veel woonzorgcentra tekortschieten.”
Domus Medica, VAN en Zorgnet-Icuro proactief
In een gemeenschappelijk communiqué pleiten Domus Medica, het Vlaams Apothekers Netwerk en Zorgnet-Icuro voor een multidisciplinaire aanpak, met overleg tussen de huisarts, de bewoner, zijn naasten en het voltallige zorgteam. Hierbij zou ook de apotheker moeten worden betrokken, zeggen de beroepsverenigingen. Aangezien een kritische aanpak van het medicatiegebruik van de kant van de huisartsen kan aangestuurd worden door de CRA, pleiten de auteurs van het communiqué voor een gelijkaardige functie aan de kant van de apotheker: de CRAP (coördinerende raadgevende apotheker).
Daarnaast bevestigen ze de versterking van de welzijnscomponent in woonzorgcentra als aangrijpingspunt om de nood aan medicatie terug te dringen. Pilootprojecten geven aan dat deze insteek doeltreffend is. “Dit zal bijkomende middelen vergen. Hierover zijn we reeds lange tijd in gesprek met de Vlaamse overheid”, klinkt het.
De beroepsverenigingen kijken uit naar het aangekondigde project ‘preventiecoaches’ van de Vlaamse Overheid. Eén van de preventieprojecten gaat over de afbouw van psychofarmaca in woonzorgcentra. Door een gerichte coaching zullen de woonzorgcentra begeleid worden om het gebruik van psychofarmaca af te bouwen en in te zetten op activiteiten gericht op het verbeteren van kwaliteit van leven. “We verlenen onze volle medewerking aan het project, dat dit jaar nog wordt opgestart.”
