De voorbije vijf jaar ontving de Orde van Artsen 1.411 klachten over artsen die te kwistig omspringen met ziekteattesten, voornamelijk van werkgevers. Tussen 2020 en 2024 noteerde de Orde een stijging met maar liefst 58%. “Werkgevers kennen de weg naar de Orde. Het meldpunt van minister Vandenbroucke zal weinig veranderen,” zegt prof. Michel Deneyer, ondervoorzitter van de Orde. 

Over het meldpunt waar werkgevers artsen kunnen aangeven die te veel ziekteattesten schrijven, is het laatste woord nog niet gezegd. In talkshows en in de Kamer schermde minister Vandenbroucke met het fiat van de Orde van Artsen. “Als de Orde van Artsen akkoord gaat met het meldpunt, wat kan dan het probleem zijn?” 

“We hebben hierover inderdaad een heel kort gesprek gehad,” bevestigt prof. Michel Deneyer van de nationale raad van de Orde aan Medi-Sfeer. “Wij hebben geen bezwaar tegen het meldpunt dat minister Vandenbroucke wil oprichten. Of de klachten rechtstreeks bij ons komen, zoals nu, of via een omweg maakt niet veel uit. Voor ons verandert er weinig, wij blijven gewoon ons werk doen.” 

Werkgevers kennen de weg 

Zolang hij zich kan herinneren, zijn het werkgevers die de Orde het meeste werk bezorgen. “Ze zijn al jaren de belangrijkste indieners van klachten. Werkgevers weten ons goed te vinden, ze kennen de weg naar de Orde.” En ze kennen de weg ook steeds beter, zo blijkt uit de cijfers die Medi-Sfeer opvroeg. In 2020 werden er nog 241 klachten voor ‘kwestieuze getuigschriften” geregistreerd. In 2024 liep dat aantal op tot 381, een stijging van 58%.   

Toch leidt slechts een klein deel van de klachten tot een effectieve sanctie. Op een totaal van 1.411 klachten werden er 116 sancties uitgesproken, wat neerkomt op 8,2 procent van alle dossiers. In de overgrote meerderheid van de gevallen - 1.247 keer - werd de klacht als ongegrond beschouwd of zonder gevolg afgesloten. De meest voorkomende sancties zijn waarschuwingen (44 keer), berispingen (33 keer) en schorsingen (31 keer). In drie dossiers werd een arts definitief uit het beroep geschrapt. 

Factcheckers

De stijgende trend valt op in een bredere maatschappelijke context waarin de rol van ziektebriefjes steeds vaker ter discussie staat. Na een aflevering van het VRT-programma Factcheckers in februari 2022, waarin bleek dat meerdere huisartsen bereid waren ziekteattesten af te leveren aan mensen die niet ziek waren, kwam er hevige kritiek. De Orde van Artsen noemde die praktijken "onaanvaardbaar" en stelde een actieplan op om misbruik aan te pakken, met onder meer affiches voor de wachtkamers en educatief materiaal voor Lok’s en universiteiten. 

Toch duiken nog regelmatig nieuwe incidenten op. Vorige maand bracht een onderzoek van RTBF aan het licht dat een huisarts uit Sint-Gillis aan de lopende band ziekteattesten afleverde zonder consultatie of diagnose, en ook die zaak deed de reputatie van de beroepsgroep geen goed. 

Hoewel de meeste klachten zonder gevolg blijven, tonen de cijfers aan dat de Orde wel degelijk optreedt in dossiers waar deontologische grenzen overschreden worden, zegt Michel Deneyer. Met een combinatie van preventie, tuchtrecht en bewustmaking hoopt de Orde het vertrouwen in de medische attestering te behouden.