"Ik heb EINDELIJK een vervanger gevonden voor mijn nachtdienst. Ik ben al 3 maanden op zoek. Tientallen verzoeken stuurde ik, vaak zonder reactie, zelfs niet negatief. Deze morgen doe ik een vreugdedansje om deze leuke jonge collega te bedanken." Deze getuigenis, gepost op X (ex. Twitter), zegt veel over hoe moeilijk het is voor huisartsen om een vervanger te vinden.

"Twintig jaar geleden was het gemakkelijk", klaagt dokter Jean-Louis Pévenage, huisarts in Watermaal-Bosvoorde. "Veel jonge huisartsen namen graag een vervanging aan. Vandaag zijn dat er een pak minder en zodra ze een praktijk beginnen, worden ze overdonderd. Vaak werken ze zelfs in wijkgezondheidscentra en kennen ze dat probleem niet. Maar ze zijn zelden beschikbaar om een collega te vervangen die solo werkt".

Dus moesten er andere oplossingen gevonden worden. "Ik bel een aantal collega's om te vragen of ik hun naam mag doorgeven terwijl ik weg ben," vertelt Dr. Pévenage. "En ik geef mijn patiënten twee of drie namen van collega's die mij toestemming gaven om dit te doen. En zelfs dan zijn ze niet erg happig op huisbezoeken of bezoeken aan WZC's. Je bent bijna bang om weg te gaan."

Een andere mogelijkheid is om je LOK-verantwoordelijke te vragen of je een collega in de groep hebt horen zeggen dat hij of zij af en toe wil invallen. " Soms gaat een van hen akkoord," zegt Jean-Louis Pévenage. "Maar het is voor twee of drie dagen of een weekend, niet meer", besluit hij.

Hindernissenparcours

Een andere huisarts, die niet genoemd wil worden omdat hij zijn collega's in de buurt en zijn patiënten nog niet op de hoogte heeft gebracht van zijn plannen voor een langdurig vakantieverlof, vertelt over zijn hindernissenparcours. "Ik plaatste een advertentie in de medische pers. Na enkele weken had ik nog geen enkele reactie ontvangen. Toen heb ik mond-tot-mondreclame geprobeerd, rechtstreeks met huisartsen in de buurt. Niemand was geïnteresseerd. Uit wanhoop zocht ik de namen op van de jonge artsen die zich net in de buurt hadden gevestigd en nam één voor één contact met hen op. Uiteindelijk ging alleen de derde akkoord.

Hij vervolgt: "33 jaar geleden, toen ik begon, was ik blij werk te vinden door in te stemmen met een plaatsvervanging. Vandaag de dag is de realiteit heel anders. Negen van de tien jonge huisartsen zijn vrouwen. Ze hebben een werkende man en hoeven niet hard te ploeteren om samen een fatsoenlijk inkomen te verdienen. En veel jonge mensen, zowel mannen als vrouwen, willen niet meer tot in de late uurtjes werken. Dat is ongetwijfeld een van de redenen waarom zo weinigen van hen naar het platteland verhuizen. Ik werk niet in een 'medische woestijn' en ik heb al problemen om vrij te nemen. In landelijke gebieden moet dat nog moeilijker zijn. En toch moeten we allemaal af en toe een adempauze nemen. In een situatie als deze maak ik me zorgen als ik weg ben. Er zijn te veel patiënten die wachten tot ik terug ben in plaats van dat ze naar een andere dokter kunnen. Of ze gaan naar spoedafdelingen van ziekenhuizen, die overbelast zijn".

Deze huisarts wijst erop dat een opvolger vinden net zo moeilijk is, zo niet moeilijker. "Sommige collega's hebben een jaar of zelfs twee jaar van tevoren afspraken moeten maken om iemand te vinden die het over kon nemen. Ik heb zelf een voorbeeld gezien: mijn ouders wonen in de laars van Henegouwen. Hun huisarts was met pensioen en had geen opvolger. Ik moest mijn connecties gebruiken om een collega in de regio ertoe te bewegen om hen over te nemen, ook al wilde hij al lang geen nieuwe patiënten meer. Dat zijn de minder zichtbare aspecten van het tekort, maar ze zijn heel reëel.