"Geen enkele kwetsbare moeder medische kosten aanrekenen" (onderzoek)

Met 21 kwaliteitsindicatoren voor zorg voor kwetsbare moeders, bepaald door 40 experts, stappen de betrokken onderzoekers naar de beleidsmensen in de hoop dat die er bij nieuwe maatregelen rekening mee zullen houden. Het onderzoek werd vorig jaar bekroond.

Geen enkele kwetsbare moeder met financiële problemen mogen we directe medische kosten aanrekenen: een van de 21 kwaliteitsindicatoren in een rapport over de noden van kwetsbare moeders tijdens en na hun zwangerschap. Het rapport steunt op nieuw onderzoek. Dat zegt ook dat de vrouw geïnformeerd moet worden over haar rechten en over het zorgaanbod. Ze dient op vaste tijdstippen tijdens de zwangerschap gescreend te worden op haar psychosociale kwetsbaarheid.

De indicatoren, opgesteld door onderzoekers van de opleiding vroedkunde van de Brusselse Erasmushogeschool (EHB) en Vroedkunde en Sociaal Werk van de Gentse Arteveldehogeschool (Ahs), moeten leiden tot een betere zorg voor de doelgroep.

Kwetsbare moeders zijn moeders die in de perinatale periode (gedefinieerd als de periode vanaf de conceptie tot acht weken na de geboorte van hun kind) bedreigd worden door fysieke, psychische, cognitieve en/of sociale risicofactoren. Veel van die vrouwen hangen onderaan de socio-economische ladder en missen zo een groot deel van het voor andere vrouwen en hun kinderen evidente zorgtraject. In België wordt naar schatting één kind op de zeven in een kansarm gezin geboren, in Brussel is dat zelfs één kind op de drie.

Eerste 1.000 dagen cruciaal

"De eerste 1.000 dagen van het kinderleven zijn van cruciaal belang voor zijn ontwikkeling", zegt onderzoekster Maaike Fobelets van de EHB. "De perinatale periode is daar een belangrijk deel van. In 2015 werden er al kwaliteitsindicatoren voor de postnatale zorg in Vlaanderen ontwikkeld om de kwaliteit ervan na de bevalling te monitoren en te evalueren. Dat selectieproces voor die indicatoren zag echter specifieke kwaliteitsindicatoren voor kwetsbare moeders over het hoofd. Die leemte proberen we op te vullen, ook voor de periode die aan de bevalling vooraf gaat."

40 experts

Startpunt van het nieuwe onderzoek was een uitgebreide literatuurstudie. Daaruit werden 24 mogelijke indicatoren gefilterd. Op die lijst werd een panel van 40 experts losgelaten: gynaecologen, vroedvrouwen, kinderartsen, huisartsen, verpleegkundigen, allemaal werkzaam in de eerste lijn, tweede lijn of in beide. Maar ook sociaal assistenten en een ervaringsdeskundige, een moeder die in het verleden zwanger was in een kwetsbare situatie werden betrokken.

Interviews met kwetsbare moeders reduceerden de lijst tot 21 indicatoren. Omdat het onderzoek in de grootstedelijke context van Brussel en Gent liep en de migratiecontext daarbij belangrijk is, zitten er naast financiële ook heel praktische aanbevelingen tussen de indicatoren. Zo zou elke kwetsbare moeder tijdens haar zwangerschap toegang moeten hebben tot een tolk, een intercultureel bemiddelaar of een ervaringsdeskundige om haar bij te staan tijdens de zorg.

Thuisomgeving

"Er wordt ook aandacht besteed aan de thuisomgeving van kwetsbare moeders", zegt  Fobelets. "Tussen de geïnterviewde moeders zaten twee mensen uit een asielcentrum, niet de meest gewenste omgeving. Omdat elke vrouw een eigen verhaal heeft, is communicatie op haar niveau van belang door elk van de zorgverstrekkers die ze op haar zorgpad kan tegenkomen. Daarbij kan ook een vaste huisarts helpen, al is dat in Brussel problematisch. Daar zijn nu al huisartsen te weinig."

Met die lijst willen de onderzoekers nu naar de beleidsmensen toestappen in de hoop dat die er bij het formuleren van nieuwe maatregelen rekening mee zullen houden.

Het onderzoek werd bekroond met de onderzoeksprijs van Mustela Foundation 2018 in december vorig jaar.

U wil op dit artikel reageren ?

Toegang tot alle functionaliteiten is gereserveerd voor professionele zorgverleners.

Indien u een professionele zorgverlener bent, dient u zich aan te melden of u gratis te registreren om volledige toegang te krijgen tot deze inhoud.
Bent u journalist of wenst u ons te informeren, schrijf ons dan op redactie@rmnet.be.