Amerika kijkt aan tegen de eerste episode van een aangekondigde kaalslag. Zijn hele campagne lang toeterde Donald Trump dat hij brandhout zou maken van de Patient Protection and Affordable Care Act, één van de belangrijkste realisaties van voorganger Barack Obama. Hij heeft nu een voorstel klaar. Obamacare verdwijnt niet volledig, maar veel maakt dat niet uit.

Wat de Republikeinen bovenal stoorde aan Obamacare was de kern van het systeem zelf: iedere burger moest zich verplicht aansluiten bij een ziekteverzekering. Wie niet instapte, kreeg een boete. Er werd hulp geboden aan personen die hun polis niet konden bekostigen: de deelstaten kregen van de federale overheid subsidies om meer mensen toe te laten tot het sociale zorgprogramma Medicaid. Daardoor kon Medicaid een extra groep van 10 miljoen Amerikanen opnemen.

Het zat er dus aan te komen: in het nieuwe voorstel van Trump sneuvelt de verplichting. Wie nu al bij Medicaid aangesloten is, mag blijven. De staten kunnen nog tot eind 2019 personen aanmelden en zullen federale subsidies krijgen voor alle personen die vóór die datum ingeschreven werden. Maar vanaf 2020 dalen de federale subsidies. Ook de verplichting voor grote bedrijven om hun werknemers ziekteverzekering aan te bieden, valt weg.

Een aantal aspecten van Obamacare worden uit de brand gesleept. Zo mogen kinderen tot hun 26ste via hun ouders verzekerd blijven. En mogen verzekeraars geen personen weigeren op grond van hun medische voorgeschiedenis of een bestaande ziekte. De overheid zal er ook over waken dat iedere verzekeraar een basispakket aanbiedt.

Ook tegenstand in eigen kamp

Dat niet de hele Obamacare verdwijnt, heeft te maken met het heersende klimaat. Een enquête uitgevoerd door een groot, onafhankelijk bureau wees uit dat 54% van de Amerikanen Obamacare steunt. In die optiek is het des te opvallender dat Amerika koos voor een president die het schrappen van de Affordable Care Act als één van de grote pijlers van zijn campagne opvoerde.

Opmerkelijk is ook dat het in Republikeinse kringen rommelt. Het voorstel van Trump zal aan het einde van de rit door het Congres moeten worden goedgekeurd. Maar vier Republikeinse senatoren hebben verklaard dat ze geen enkele wijziging zullen aanvaarden die in het nadeel van hun kiezers speelt. Daarnaast zijn er die-hards binnen de partij, die het handhaven van het geringste Obamacare-restant met lede ogen aanzien. Deze attitude heeft veel weg van een princiepsoorlog: na het afslanken van de federale steun voor Medicaid en het wegvallen van de verplichting voor grote bedrijven om hun werknemers van ziekteverzekering te voorzien, is Obamacare zo goed als van de kaart geveegd.

De Affordable Care Act deed het aantal verzekerden in de Verenigde Staten met 20 miljoen toenemen. Het is nu uitkijken hoeveel er op termijn van die marge overblijft. Als het voorstel van Trump goedgekeurd wordt.