België doet het slechter dan andere Europese landen als het op gezonde levensjaren aankomt. Gemiddeld verliezen we 20.000 gezonde levensjaren per 100.000 inwoners. Bovendien is een derde van ons verlies van gezonde levensjaren te wijten aan zaken waaraan we in principe iets zouden kunnen doen. Dat blijkt uit onderzoek van het gezondheidsinstituut Sciensano in samenwerking met de UCL.
Uit cijfers van 2016 blijkt dat we gemiddeld 20.000 gezonde levensjaren per 100.000 inwoners verliezen. Dat zijn 73 dagen per inwoner. Daarmee staan we op de 15e plaats van de 28 lidstaten van de Europese Unie. De Spanjaarden, Italianen en Fransen scoren het best en verliezen beduidend minder gezonde levensjaren (ongeveer 17.000 à 18.000 jaren). De laatste plaats is voor Litouwen met een verlies van 28.000 gezonde levensjaren per 100.000 inwoners.
België boekt wel vooruitgang. In 1990 verloren we nog 26.000 gezonde levensjaren per 100.000 inwoners. De verbetering is gemiddeld wel kleiner dan in andere Europese landen. Daardoor zijn we in de rangschikking van de 28 lidstaten van de Europese Unie achteruitgegaan: van de 8e plaats in 1990 naar de 15e plaats in 2016.
"Door de hoge levensverwachting liggen mensen minder wakker van hoe oud ze worden, maar ligt de focus meer op hoe ze oud worden", zegt onderzoeker Brecht Devleesschauwer van Sciensano. "We hopen allemaal op een lang en gezond leven, maar in realiteit krijgen velen onder ons op een bepaald moment gezondheidsproblemen, waardoor ze aan levenskwaliteit inboeten. Die tijden van ziekte, samen met jaren die je 'te vroeg' sterft, worden samengevat in een verlies aan gezonde levensjaren."
"Een derde van ons verlies van gezonde levensjaren is te wijten aan zaken waaraan we in principe iets zouden kunnen doen. Wie ongezond eet, veel rookt en drinkt, zal de meeste gezonde levensjaren verliezen", zegt Devleesschauwer. Zo verliezen we 2.400 gezonde jaren door tabak, 1.800 gezonde jaren door ongezonde eetgewoonten en 1.600 gezonde jaren door alcohol. Andere gekende risicofactoren zijn beroepsrisico's zoals asbest of passief roken, luchtvervuiling en weinig beweging.
Het verlies aan gezonde levensjaren wordt berekend door te kijken naar het aantal jaren dat men vroeger sterft dan de theoretische levensverwachting. Bovendien wordt in geval van ziekte een percentage van de levensjaren afgetrokken. Iemand die op zijn twintigste ziek wordt waardoor zijn levenskwaliteit afneemt met een kwart en die nog veertig jaar verder leeft met die ziekte, zal zo tien gezonde levensjaren verliezen, of een kwart van veertig jaar. Als die persoon bovendien een theoretische levensverwachting heeft van 90 jaar, zal hij 30 jaar verliezen door een 'te vroeg' overlijden op 60-jarige leeftijd. Dat brengt het totaal aantal verloren levensjaren in dat hypothetisch voorbeeld op 40.
