De Berlaarse huisarts Annemie Dom ziet meer en meer mensen die willen ventileren over hun situatie. Haar patiënten zijn duidelijk op zoek naar verbinding, naar sociaal contact. Ze doet haar best om een luisterend oor te bieden, maar de hele situatie begint te wegen. De veerkracht is afgenomen, ook zij mist perspectief. Ze vraagt in deze opinie een bredere aanpak van de crisis, met niet alleen de focus op het virus.

"Wat heeft het allemaal nog voor zin ? Er is toch niets meer om naar uit te kijken…"

Een paar heldere blauwe ogen kijken mij droevig aan. Uit haar blik straalt de wanhoop. 

Ik begrijp haar.

17 jaar. Aan het begin van de volwassenheid, één van de mooiste periodes in het leven van een mens. Nog geen verantwoordelijkheid en de wereld ligt aan je voeten. Fuiven, afspreken met vrienden, uitkijken naar studiemogelijkheden, de 100 dagen, buitenlandse reizen...

Niets van dit alles.

"Ik ben een beetje bang voor de resultaten van mijn bloed, dokter. Je weet wel, de coronakilo’s. Ik durf niet meer gaan wandelen want ik ben zo bang om besmet te worden. Mijn dochter doet boodschappen en zet alles voor de deur zodat ik als risicopatiënt niet meer buiten hoef te komen."

Ik probeer haar uit te leggen dat het gezondheidsrisico door te weinig beweging groter is dan het risico dat ze loopt om besmet te worden als ze gaat wandelen in de buitenlucht. Ik krijg haar niet overtuigd, de angst is te groot."Kan ik bij u een afspraak boeken voor een gesprek? "

"Natuurlijk, maar,  was jij niet in opvolging bij een psycholoog?"

Een jonge vrouw kijkt mij beschaamd aan en antwoordt: 

"Dat klopt maar mijn man werkt in de horeca en sinds de tweede golf hebben we het financieel erg moeilijk. Ik kan de psycholoog niet meer betalen."

"Weet u al iets van de vaccinatie, dokter? Jij kan mij toch wel op de lijst zetten van risicopatënten krijgen, niet? Gezien mijn hoge BMI denk ik wel dat ik recht heb om dat vaccin bij de eersten te krijgen."

Ik leg hem uit dat wij nog geen zicht hebben op hoe de procedure juist zal verlopen en welke de taken zijn die ons zullen toebedeeld worden. Ik benadruk dat hij ondertussen zelf al stappen kan ondernemen om zijn weerbaarheid te verhogen, door iets aan zijn overgewicht te doen. Hij knikt, maar lijkt weinig gemotiveerd.

Los van de vele vragen rond testing en quarantaine, is dit onze dagelijkse realiteit.

Het valt me op dat mensen vooral op zoek zijn naar verbinding. Ze zijn het thuiswerk beu en missen de collega's. Jongeren zijn het gezicht van hun ouders beu en missen hun vrienden. Ouderen zijn het alleen zijn beu en missen de knuffels van hun kleinkinderen.
In die zoektocht naar verbinding zijn wij als huisarts één van de weinige personen waar ze wel contact mee mogen hebben. 

Naast de talrijke lichamelijke klachten, kloppen er steeds meer mensen aan die op zoek zijn naar iemand om even over hun situatie te kunnen ventileren.

Vroeger kon men hiervoor al eens bij de kapper terecht, maar die zijn helaas ook gesloten.

Het aantal vragen om een psychologisch consult was nog nooit zo groot in onze praktijk. Wij bieden een luisterend oor en proberen hen te ondersteunen met praktische tips. 

Dit vraagt veel tijd en energie maar het is pompen of verzuipen. Omdat ik heel goed aanvoel dat mijn patiënten dit gesprek echt nodig hebben, doe ik mijn best om mij zo goed mogelijk in te leven in hun verhaal. 

Ik ben van nature een positief en energiek persoon, toch merk ik dat de hele situatie meer en meer op mij begint te wegen.

Als ik 's avonds thuis kom ben ik steeds vaker uitgeput en ben ik op zoek naar rust in mijn hoofd. Ik voel dat mijn veerkracht afgenomen is en af en toe overvallen ook mij donkere gedachten en mis ik perspectief.

Tijdens het weekend gaat het best goed. Als ik de tips opvolg die ik vaak aan mijn patiënten meegeef en ga sporten of mij ontspan met gezond koken of het lezen van een interessant boek, kan ik de hele coronacrisis even vergeten. Dan lijkt het even alsof er niets aan de hand is.
 
Kan ik niet beter een job zoeken buiten de zorg? Die vraag komt voor het eerst in meer dan 20 jaar in mij op. 
Maar zodra ik in de praktijk weer geconfronteerd word met de stress, wanhoop en frustratie die er onder de mensen leeft als gevolg van de coronamaatregelen, word ik als vanzelf weer in de realiteit gekatapulteerd.
Vanaf mijn 6 jaar wilde ik arts worden om "mensen te helpen". Ik heb eigenlijk nooit getwijfeld aan die keuze tot nu. 

Ik mis een bredere aanpak van de crisis waarbij er niet enkel geluisterd wordt naar virologen die het probleem te analytisch bekijken en volledig inzoomen op het virus. 

Waarom wordt er zo weinig aandacht besteed aan de impact van de maatregelen op de gezondheid van de hele maatschappij? 

Een financiële tegemoetkoming is slechts een doekje voor het bloeden.

Wij hebben als huisarts een goed beeld van wat er leeft onder de mensen en waar ze momenteel het meeste nood aan hebben. 

De cijfers zijn niet goed, zelfs niet na aanscherpen van de maatregelen. Wordt het dan geen tijd om breder te kijken en ons de vraag te stellen: "wat kunnen we hieruit leren?"
 
Wie bepaalt welke mensen gered moeten worden en wie we laten verzuipen?
Om antwoorden te krijgen moet je de juiste vragen stellen. Wie ben ik, om te denken dat ik de oplossing zou weten voor deze pandemie?

De parabel van de olifant en de blinden gaat over hoe je elkaars waarheid kan leren kennen door verschillende perspectieven te onderzoeken. Hierdoor worden patronen duidelijk en ontstaan er nieuwe inzichten.

Om deze pandemie te overwinnen zullen we beter naar elkaar moeten leren luisteren en samenwerken. Een breder debat lijkt mij een eerste stap in de goede richting.

Deze opinie verscheen ook op VRTNWS