Onderzoekers van de KU Leuven en de Nationale Universiteit van Seoel hebben een methode ontwikkeld waarbij cellen van het immuunsysteem de instructie krijgen om beschadigd weefsel in de darm te helpen herstellen. Daarmee staat de weg open voor een effectievere behandeling van inflammatoire darmziekten, zoals colitis ulcerosa en de ziekte van Crohn. Dat meldt de KU Leuven.

Wanneer het naar behoren functioneert, beschermt ons immuunsysteem ons tegen schadelijke organismen, zoals bacteriën, die het lichaam binnendringen. Maar bij inflammatoire darmziekten (inflammatory bowel disease of IBD) valt het immuunsysteem het weefsel in de wand van het darmkanaal aan, met zweren, pijn en ongemak als gevolg. Wereldwijd lijden bijna 3,9 miljoen vrouwen en 3 miljoen mannen aan IBD en dat aantal neemt steeds verder toe.

Omdat de oorzaak van de ziekten onbekend is, zijn behandelingen er vaak op gericht de imuunrespons te verminderen. Daardoor kunnen ontstekingen en daaruit voortvloeiende symptomen beperkt worden. Maar zo worden ook delen van het immuunsysteem belemmerd die nodig zijn voor de herstelling. Een voorbeeld daarvan zijn de macrofagen, een soort witte bloedcellen, die verantwoordelijk zijn voor andere stappen in het ontstekings- of herstelproces.

Migratie van macrofagen

De migratie van macrofagen naar het beschadigde weefsel bij IBD is dan ook essentieel om herstel te stimuleren, aldus onderzoeker Gianluca Matteoli, immunoloog bij het Translationeel Onderzoek van Gastro-enterologische Aandoeningen (TARGID) van de KU Leuven en hoofdauteur van het onderzoek. Daarom werd bij mensen met IBD gekeken naar de aanwezigheid van macrofagen in de darmen.

Uit dat onderzoek bleek dat sommige macrofagen reageerden op prostaglandine E2 (PGE2), dat zijn 'boodschappermoleculen' in het immuunsysteem die in verband worden gebracht met weefselregeneratie. Als dat PGE2-niveau verhoogd werd, leidde dat tot een reactie van bepaalde macrofagen, waardoor een stof vrijkwam die op zijn beurt zorgde voor stimulatie van weefselgeneratie.

De hoop op nieuwe behandelingen is daarom nu gevestigd op liposomen, blaasjes van bestaand materiaal die lijken op een deel van een celwand, die worden gebruikt om de macrofagen ertoe aan te zetten dat weefselherstel te stimuleren. Er moet echter nog veel gebeuren voordat de techniek bij patiënten kan worden toegepast. Maar in de toekomst kunnen daardoor mogelijk medicijnen ontwikkeld worden die goed werken tegen inflammatoire darmziekten.