Het actieplan doelmatige zorg waarover het Riziv nu communiceert, bevat naast de opgelegde wachttermijn van drie maanden voor een maagverkleining, ook een indicator voor niet-spoedeisende MRI-scans. De vraag is of het middel niet erger is dan de kwaal. En of het de beleidsmensen niet ontbreekt aan "guts" om het probleem bij de wortels aan te pakken.

De nieuwe indicator doelmatige zorg die weldra in Het Staatsblad verschijnt, is bedoeld om te voorkomen dat er ten onrechte te hoge kosten in rekening worden gebracht voor niet-spoedeisende ambulante MRI-scans. Specifiek legt de indicator een maximale facturatiedrempel voor dringende ambulante MRI-scans vast op 5 per 1.000 MRI-scans die elk jaar worden uitgevoerd. Volgens het Riziv worden toeslagen voor spoedeisende diensten die 's nachts, in het weekend of op feestdagen worden uitgevoerd, vaak onterecht in rekening gebracht. In 2019 kwam het bedrag voor toeslagen uit op ongeveer €1.000.000, waarvan 87,5% voor ambulante patiënten.

Weinig grip van radiologen

Dat de vraag naar MRI-scans hoog is, is een feit. Maar niet altijd zonder reden en het is een fenomeen waarop radiologen weinig grip hebben, betoogde dr. Eric Ransschaert al eerder. Hij verwijst naar het ongeremde aanvraagbeldie van radiologische onderzoeken door huisartsen. "In Nederland bijvoorbeeld zijn dit onderzoeken die huisartsen zelfs niet mogen of kunnen aanvragen, m.a.w. deze onderzoeken worden uitsluitend door medisch specialisten aangevraagd, wat het macro-budgetair meer beheersbaar maakt. Ook de indicatiestelling is doorgaans meer gericht."

"Waarom wordt daar de rem niet aangetrokken door Vandenbroucke en wordt dat aanvraagbeleid niet bijgestuurd?", vraagt hij zich af. "Moeten huisartsen de vrijheid blijven behouden om alles aan te vragen wat naar hun mening het meest geschikt is? Is dat een uiting van de “absolute” vrijheid in “behandelkeuze” waar ze recht op hebben? Of vraagt deze situatie toch meer naar een evidence-based approach, waarbij enkel onderzoeken aangevraagd worden indien wetenschappelijk gefundeerde richtlijnen dit aanbevelen?"

Een andere betrokken partij in deze kwestie zijn uiteraard de ziekenhuizen, die door het scheefgegroeide financieringssysteem in grote mate  afhankelijk zijn van de 1e lijn. "Dus ziekenhuizen moeten hierin ook willen meegaan, of hun “verliezen” moeten ook ergens gecompenseerd worden", verduidelijkt dokter Ransschaert.

Tot slot worden we meer en meer geconfronteerd met de toenemende trend om radiologische onderzoeken aan te vragen “ter uitsluiting” van pathologie, wat een macrobudgetaire kostenverhoging met zich meebrengt, zonder dat de waarde ervan aangetoond kan worden. En dan blijkt ook onder meer de patiënt betrokken partijl "Steeds vaker vragen huisartsen onderzoeken aan op verzoek van de patiënt, die ongerust is en toch voor alle zekerheid een scanner wil. Ook paramedische professionals (kinesisten, osteopaten, e.d.) stimuleren hun patiënten om dat te doen. Er is een stijgende druk vanuit de patiënten op de (huis)artsen om radiologisch onderzoeken aan te vragen. Indien de ene huisarts het niet aanvraagt gaan ze die halen bij de concurrent om de hoek."

"Pathologie" bij de wortels aanpakken

Een meer evidence-based approach om gericht dure en complexe onderzoeken zoals CT- en MRI-scans aan te vragen ontbreekt nagenoeg totaal in België, dit in tegenstelling tot Nederland, besluit dr. Ransschaert: "Er zijn vele stakeholders betrokken in deze discussie, niemand gaat volledig vrijuit: zowel de huisartsen als specialisten, ziekenhuizen én patiënten liggen aan de oorzaak van de stijgende vraag naar beeldvorming én de toenemende kosten. Jammer genoeg wordt het laaghangende fruit geplukt (snoeien supplementen) zonder de “pathologie” bij de wortels aan te pakken. Dit getuigt van enerzijds een gebrek aan inzicht en anderzijds een totaal gebrek aan “lef” en “guts” bij de politici om een degelijk beleid te voeren.

Het Riziv laat droogweg weten dat "ziekenhuizen die meer aanrekenen dan het normale tarief, daarop aangesproken zullen worden. Een impact op het aantal uitgevoerde MRI-onderzoeken wordt niet verwacht. Wie een scan nodig heeft, zal die krijgen."

Dat ondanks het feit dat het lage aantal MRI-scanners en de hoge vraag de ziekenhuizen dwingt om hun machines 's nachts, tijdens het weekend of op feestdagen te laten draaien.

Eerder ging ook al een supplementenverbod in op de klinische biologie.