In een eettent dicht bij haar praktijk heeft dr. Malika Msellek tijdens het eten van een overheerlijke couscous de belangrijkste stappen in haar levenstraject met ons doorgenomen. Ze sprak over haar passies en doelen, die ze hartstochtelijk en hardnekkig verdedigt, zaken die haar hebben gemaakt tot wie ze nu is: een geëngageerde, geboeide en boeiende vrouwelijke arts die de medische wereld warm wil maken voor inclusie van seksuologie, klinische voeding en handicap in de praktijkvoering van huisartsen. Aan de universiteit wordt daar immers geen les over gegeven.

Dr. Malika Msellek werd in 1977 geboren in Agadir, Marokko. Ze heeft haar lagere school en een groot deel van haar middelbare school in Marokko gedaan en is in 1993 naar België gekomen in het kader van gezinshereniging. “Ik had kunnen weigeren om naar België te komen. Dat was een keuze die ik zelf heb gemaakt. Een moeilijke keuze ook, want het was een sprong in het ongewisse. Mijn studies in Marokko opgeven en in een ander opvoedingssysteem duiken… Maar de leerkrachten van het middelbaar konden me al snel geruststellen en vertelden me dat ik er met mijn capaciteiten en de basis die ik in Marokko had verworven zeker zou geraken.” De meeste vakken gingen haar goed af, vooral wetenschappen, waarin ze uitmuntte. In Marokko heeft ze een goede opleiding gekregen. “Het Frans was een ander paar mouwen. De leerkrachten van de school La Sainte Famille in Schaarbeek hebben me daar echter goed bij geholpen.”

Wetenschappelijk, maar vooral holistisch
Na haar middelbare school is ze in 1997 begonnen met de studie geneeskunde. Dat was voor haar vanzelfsprekend, want ze hield van contacten met andere mensen, ze was goed in wetenschappen en het was altijd al haar bedoeling geweest mensen te verzorgen. Toen was net de numerus clausus ingevoerd. Toegang tot de studie geneeskunde lag niet voor de hand. Ondanks wat obstakels heeft ze geneeskunde kunnen studeren aan de ULB, waar ze zich zeer snel is gaan interesseren in laboratoriumwerk. Daarbij trok ze de aandacht van prof. Isabelle Salmon, hoogleraar histologie, die getroffen was door de kwaliteit en de grondigheid van de tekeningen van coupes die ze maakte. Prof. Salmon raadde haar aan om zich in pathologische anatomie te verdiepen en om twee jaar kandidatuur moleculaire biologie op dezelfde campus te volgen naast haar studies geneeskunde. In 2006 is ze afgestudeerd.

Ze had interesse in gynaecologie, maar heeft uiteindelijk toch gekozen voor huisartsgeneeskunde. Vooral het holistische aspect daarvan boeide haar. Ze heeft dan een assistentschap huisartsgeneeskunde gedaan in het medisch huis Le Miroir et Maritime met dr. Mustapha Bouhoute als stagemeester en daarna een tweede assistentschap in het medisch huis Esseghem met dr. Paul Leroy als stagemeester. Tijdens die stages kwam ze naar aanleiding van klachten van vaginisme van haar Marokkaanse patiënten voor het eerst in contact met seksuologie. Vaginisme is een frequente klacht bij Marokkaanse vrouwen en dat heeft culturele oorzaken. “De vrouwen gaan daarvoor zeer vaak een maraboet raadplegen in plaats van een arts of een psycholoog.” Ze is dan een opleiding klinische seksuologie gestart (toen aan de UCL) omdat ze die patiënten wilde helpen een goede oplossing te vinden. Die opleiding voltooide ze in 2009. Ze sprak met haar patiënten over het onderwerp, die soms enkele consultaties later daar zelf over konden beginnen, en heeft zo een opmerkelijke ervaring ter zake opgebouwd.

Beginnen in een medisch huis
Mede dankzij de ervaring die ze tijdens haar assistentschap heeft opgedaan, richtte ze in 2009 in Schaarbeek het medisch huis Santé et Bien-être ASBL, dat met forfaits werkt, op. Op spreekuur paste ze haar kennis inzake seksuologie toe, waardoor ze snel een zekere naam kreeg in haar omgeving en bij de andere huisartsen als ze het met hun patiënten moesten hebben over seksualiteit. Sommige van haar collega’s willen niet in het privéleven dringen, weten niet goed hoe ze die problemen moeten aanpakken of weten vaak ook niet goed naar wie ze hun patiënten kunnen doorverwijzen, vooral in een omgeving zoals die van Schaarbeek met veel patiënten van Turkse en Marokkaanse afkomst. In dat kader heeft ze actief deelgenomen aan de thesis van dr. Laetitia Meyer over de aanpak van seksualiteit tijdens een consultatie in de huisartsgeneeskunde. De voorgestelde aanpak kwam tot stand na meerdere vergaderingen met seksuologen en is onlangs gepresenteerd op het CMGF (Congrès de Médecine Générale France)*.

“Het is echter moeilijk om kennis door te geven aan mijn assistenten. De patiënten aanvaarden immers maar zelden dat ze de consultatie bijwonen, maar ze zijn zich allen bewust geworden van het nut van zo’n opleiding”, vervolgt ze. Ze herinnert eraan dat nagenoeg alle universiteiten een opleiding seksuologie aanbieden, die vrij duur is, maar klinisch erg interessant is. “Er bestaan meerdere specialisaties in de seksuologie, waaronder functionele seksuologie. Zelf beperk ik me tot de klinische seksuologie, omdat ik veel vrouwen met vaginisme zie. Maar ook andere, vaak iatrogene problemen komen voor. Zo kunnen bètablokkers erectiestoornissen veroorzaken en kunnen antidepressiva en de anticonceptiepil het libido verminderen. In geval van psychologische problemen werk ik ook samen met psychologen en een psychiater. Ik weet immers dat ik niet alles zelf kan behandelen.”

Een forfait is geen lange, rustige rivier
“Het forfaitaire systeem biedt enorm veel voordelen, maar beperkt me wat in mijn therapeutische vrijheid. Je bent dan verplicht te werken binnen dat systeem, dat gesloten is voor andere (niet-ingeschreven) patiënten en beperkt is tot een bepaald geografisch gebied.” Op de vraag hoe een consultatie seksuologie wordt terugbetaald, ook als de patiënt is doorverwezen door een ander medisch huis, heeft dr. Msellek geen ander antwoord gekregen dan de goede wil van de andere medische huizen om hun patiënten in aanmerking te nemen voor terugbetaling. Voor het RIZIV is er een ander probleem. Je moet dan kunnen verantwoorden waarom je een medische prestatie uitvoert bij een patiënt die niet in het medisch huis is ingeschreven. “Gezien al die problemen heb ik beslist mijn praktijk in een medisch huis, dat met forfaits werkt, stop te zetten en een praktijk te openen met terugbetaling per prestatie.”

Een holistisch gezondheidscentrum
“Het beroep van huisarts is in wezen een holistisch beroep aangezien de huisarts rekening houdt met alle aspecten van het leven van zijn patiënt”, schrijft ze op haar website. “Maar ik heb geleerd dat samenwerking rond de patiënt, met medewerking van de patiënt zelf, op één centrale plek de beste resultaten geeft. Daarom heb ik in mijn centrum ruimtes voorzien voor verschillende paramedici: een kineruimte voor alles rond beweeglijkheid, een psychologische ruimte voor de mentale gezondheid, een meditatie- en relaxatieruimte om stress aan te pakken enz. Ik ga die paramedici zorgvuldig selecteren. Ze moeten dezelfde filosofie hebben als ik.”

Een andere pijler van haar praktijk: klinische voeding
Dr. Malika Msellek heeft zich altijd al geïnteresseerd in voeding. In haar vierde doctoraat heeft ze een eindwerk geschreven over de invloed van vasten en de voeding tijdens de ramadan op de glykemie en de cholesterolconcentratie. Ze heeft dat gedaan in samenwerking met het CIRIHA (Centre d’Information et de Recherche sur les Intolérances et l’Hygiene Alimentaires), dat de voedselanamneses heeft afgenomen. Eetgewoontes hebben een grote invloed op patiënten (“kijk maar naar de explosie van gevallen van leververvetting”). Daarom besliste ze een opleiding klinische voeding te volgen. In 2021 behaalde ze het interuniversitaire diploma ULB/UCL/ULg. Ze wil haar patiënten gezondere voedingsgewoonten aanleren om hun gezondheid en darmcomfort te verbeteren. “Ik maak van de gelegenheid gebruik om te melden dat het CIRIHA vier boeken over voedselanamnese heeft uitgegeven die rekening houden met de herkomst van de patiënt (Belgisch, Marokkaans, Congolees en Turks)** met hun specifieke eetgewoontes en foto’s van voedingsmiddelen die ze vaak gebruiken. Ik gebruik die boeken graag tijdens mijn consultaties. Aan de hand van die foto’s ziet de patiënt beter wat hij moet eten.”

En dan het individu: een engagement voor handicap
Dr. Malika Msellek heeft duidelijk een brede interesse. Zo heeft ze ook belangstelling voor psychotherapie, hypnose, EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) enz. Maar wat haar het meest kenmerkt, is haar betrokkenheid bij de vzw Métiss’âges (Métiss’âges senior en Métiss’âges handicap), die ze heeft opgericht met enkele vrienden en familieleden, allen gemotiveerde vrijwilligers. De vzw is opgericht om connecties te maken en sociale isolatie van ouderen en gehandicapten tegen te gaan (Figuur 1). In haar centrum heeft ze een ruimte voorzien voor de vzw. Haar oudste kinderen, een tweeling van 14 jaar, zijn geboren met een zeldzame genetische afwijking die een ernstige mentale achterstand veroorzaakt. “Het leven van een moeder met drie kinderen (ze heeft nog een derde kind, van 6,5 jaar) heeft mijn pediatrische medische kennis verrijkt met allerhande trucjes die ouders vaak nodig hebben. Het heeft me ertoe aangezet een speciale plek te voorzien voor jonge patiënten en patiënten met een mentale of motorische handicap, en ze alle informatie te geven die ze wensen via een gespreksgroep”, waarmee ze de redenen verklaart voor haar betrokkenheid bij de vzw. Het is een enorme taak en de noden zijn zeer hoog, o.a. wat het herkennen van de betekenis van de symptomen betreft bij iemand die zich niet kan uitdrukken, maar ook inzake het doorverwijzen naar specialisten die niet alleen kunnen behandelen, maar ook de nodige tijd kunnen uittrekken voor gehandicapte patiënten.

Ze heeft ook de post van verwijzend arts aanvaard in het centrum La Forestière ASBL, een dagcentrum voor volwassenen met een mentale handicap, en ze is lid geworden van de CCPPH (Cellule Consultative de la Personne Porteuse de Handicap) van het gemeentebestuur van Schaarbeek.

Naast haar engagementen heeft ze nog heel wat hobby’s, zoals zwemmen, wat ze regelmatig doet. Op reis of in een diep zwembad (Nemo 33) gaat ze duiken en voorts doet ze aan pilates en mindfulness.

Om te besluiten
“Samenvattend vind ik het heel goed dat huisartsgeneeskunde een volwaardig specialisme is geworden. Maar er moeten nog wat schikkingen worden getroffen om te komen tot een echt holistische geneeskunde”, concludeert ze. Ze zou graag hebben dat “er een specifiek RIZIV-nummer met bijbehorend honorarium zou worden voorzien voor specialismen die openstaan voor artsen, zoals de universitaire opleidingen seksuologie en klinische voeding.”

• * Document op verzoek te verkrijgen bij de redactie

  ** www.ciriha.org