Het Jessa Ziekenhuis en UHasselt starten binnen het Limburg Clinical Research Center een onderzoek om meer inzicht te krijgen in de doodsoorzaken bij covid19-patiënten. “Via de techniek van minimale invasieve autopsie verzamelen we met biopsienaalden weefselstalen van de overledene. Deze techniek is uniek in ons land”, zegt prof. dr. Janneke Cox.

Aan welke complicaties overlijden covid19-patiënten? Hoe evolueert de ziekte precies in het lichaam? Dat wil ze op een zeer praktische en veilige manier onderzoeken. “We weten dat het coronavirus organen zoals longen, hart, lever en nieren kan aantasten en zo zorgt voor ernstige complicaties in het lichaam. Maar welke beschadigingen treden er nu exact op in de verschillende organen en hoe leiden die tot het overlijden van de patient? Daar hebben we als arts helaas minder zicht op”, legt prof. dr. Janneke Cox, specialist infectieziekten van het Jessa Ziekenhuis en gastdocent aan de UHasselt uit. 

Minimale invasieve autopsie
In het Jessa Ziekenhuis is promotor Janneke Cox binnen het Limburg Clinical Research Center (LCRC) gestart met de techniek van minimale invasieve autopsie (MIA) om efficiënt en op een veilige manier een doodsoorzaak te kunnen bepalen en zo meer inzicht te verkrijgen in hoe covid19 het menselijk lichaam aantast.

“Minimale invasieve autopsie kan op verschillende manieren uitgevoerd worden. Wij verrichten eerst een CT-scan van het volledige lichaam van de overledene. Hiermee zoeken we naar afwijkingen in het lichaam die kunnen wijzen op complicaties veroorzaakt door het coronavirus.

Met behulp van biopsienaalden collecteren we daarna kleine stalen weefsel en bloed uit de zones waar er op de scan complicaties zichtbaar waren. De stalen worden onderzocht door de patholoog en microbioloog. De resultaten van iedere overledene worden nadien overlegd met alle betrokken specialisten om zo vanuit de verschillende invalshoeken een zo compleet mogelijk plaatje te krijgen van het ziektebeloop en alle complicaties.”

Minimaal besmettingsrisico

Minimale invasieve autopsie is erg praktisch, omdat ook na een overlijden het risico op een coronabesmetting niet uitgesloten is, zeggen de onderzoekers. “Doordat we het lichaam niet moeten openen, maar enkel met biopsienaalden stalen nemen is er minder kans op verspreiding van het coronavirus in de ruimte”, zegt Janneke Cox die deze techniek van minimale invasieve autopsie onder meer ook al eerder toepaste in haar onderzoek naar HIV-overlijdens in Oeganda.

Uniek onderzoek
Het gebruik van de techniek van minimale invasieve autopsie naar aanleiding van covid19-overlijdens is uniek in ons land.

Op dit moment is deze techniek in het Jessa Ziekenhuis al toegepast bij 18 corona-overlijdens. “We merken dat familieleden sneller toestemming geven om deze autopsie uit te voeren, omdat deze minder ingrijpend is voor het lichaam van de overledene dan de klassieke autopsie. Ook het belang van nieuwe kennis rond het coronavirus, zorgt ervoor dat familieleden sneller geneigd zijn om toestemming te geven voor een autopsie. We zijn hen hier dan ook natuurlijk erg dankbaar voor.”

Nieuwe inzichten
De weefsels die via MIA gecollecteerd worden, zullen onderzocht worden door pathologen van het Jessa Ziekenhuis, UZ Antwerpen en UZ Gent.

Tegelijkertijd analyseert het Biomedisch onderzoeksinstituut (BIOMED) van UHasselt de bloedstalen van de overledene. “Wij willen te weten komen welke rol het immuunsysteem speelt bij covid19-overlijdens. Bij sommige patiënten zal het immuunsysteem niet of te weinig reageren waardoor het virus kan doorzetten en weefselschade veroorzaken. Bij anderen gaat het immuunsysteem net overreageren waardoor het immuunsysteem zélf de oorzaak is van het orgaanfalen”, zegt prof. dr. Niels Hellings, directeur van BIOMED en co-promotor van dit onderzoek.

“We gaan ook de bloedstalen onderzoeken die werden afgenomen bij dezelfde patiënt in het begin van de ziekenhuisopname. Op die manier krijgen we een heel scherp beeld van de evolutie van het virus in het lichaam en de impact die het coronavirus heeft op het immuunsysteem.”

Bloedstalen voor toekomstig onderzoek
Een deel van de weefsels en bloedstalen worden ook verzameld in de Universitaire Biobank Limburg (UBiLim). Deze stalen kunnen gebruikt worden voor toekomstig wetenschappelijk onderzoek naar het coronavirus. 

“Het coronavirus houdt de wereld in zijn greep. Door het klinisch onderzoek van LCRC te bundelen met fundamenteel gericht immunologisch onderzoek van BIOMED kunnen we maximaal inzichten verkrijgen in het ziekteverloop van deze nieuwe aandoening”, vult Piet Stinissen, decaan van de faculteit Geneeskunde en Levenswetenschappen en voorzitter van LCRC aan.